De Bitcoin Standaard: Het Decentrale Alternatief Voor Centraal Bankieren

By Saifedean Ammous

Dit is de Nederlandstalige versie van The Bitcoin Standaard, geschreven door Saifedean Ammous. Dit boek is een gids over de geschiedenis van Bitcoin, zijn eigenschappen, gebruikersmogelijkheden en geeft een blik op de toekomst.

De schrijver omschrijft ook de geschiedenis van geld met de achterliggende technologie. Aan de hand daarvan stuit hij op de perfecte vorm van geld en hoe Bitcoin daar in kan voldoen. Bitcoin heeft de potentie ons leven op economisch, sociaal, cultureel en politiek vlak te veranderen. Dit boek geeft daar duiding aan en geeft alle verheldering over de digitale munt.

Kortom: dit boek is verplichte kost voor iedereen die zich in Bitcoin interesseert.

• Language: Nederlands
• Publisher: Konsensus Network
• Release date: Dec 4, 2020
• ISBN: 9789916951361

Book preview

De Bitcoin Standaard

Het Decentrale Alternatief

Voor Centraal Bankieren

Vertaling:

Arnold Hubach (editor)

Don Che Del Nirvana

Rutger Damink

Alex Dijkstra

E.F. de Boer

Kris Rutten

Michael V.

Dauwken

Joachim

Thibaut

Ronald

Dan Xi

Peter P.

Gitte V.

Rens

Raf

Uitgever:

Konsensus Network

Deze vertaling is gepubliceerd onder licentie bij de oorspronkelijke uitgever John Wiley & Sons, Inc.

Alle rechten voorbehouden

Geef ons feedback: [e-mail]

Over de auteur

Saifedean Ammous is een onafhankelijke geleerde die bitcoin en economie onderzoekt en lesgeeft over de Oostenrijkse School op zijn website: www.saifedean.com. Hij was hoogleraar economie aan de Libanese Amerikaanse Universiteit en lid van het centrum voor kapitalisme en samenleving aan de Columbia-universiteit. Hij behaalde daar ook zijn doctorstitel (PhD) in duurzame ontwikkeling.

Voorwoord

door Michael Saylor

In maart 2020 werd de wereld getroffen door een pandemie, die hele segmenten van onze economie tot stilstand bracht en gedragspatronen onderbrak waaraan we in de loop van honderden jaren gewend waren geraakt. Kantoren en scholen sloten, openbare bijeenkomsten stopten, commerciële en recreatieve reizen werden stopgezet en persoonlijke ontmoetingen werden onmogelijk of onpraktisch. Winkels werden gesloten, fabrieken lagen stil, vliegtuigen werden aan de grond gehouden, schepen lagen voor anker, wegen werden geblokkeerd en grenzen werden gesloten.

De monetaire reactie van beleidsmakers op deze economische schok was ongekend. Het geldaanbod groeide in het snelste tempo in de moderne geschiedenis, waarbij elk land zich bezighield met het agressief aankopen van activa, fiscale stimuleringsmaatregelen, tekortfinancieringen en het onderdrukken van de rentetarieven. Het resultaat was een K-vormig herstel - vermogensrijke bedrijven herstelden zich snel en hadden hun best presterende jaar van de eeuw, terwijl operationele bedrijven hun omzet zagen instorten en hun winsten zagen wegvloeien.

De cognitieve dissonantie was verbijsterend, net als de massale herverdeling van rijkdom. Puur digitale bedrijven zagen hun vraag en inkomsten exploderen. De fysieke retail-, reis-, horeca- en entertainmentindustrieën hadden moeite om solvabel te blijven. MicroStrategy bevond zich midden in dit economische landschap - en we hebben het hele tweede kwartaal besteed aan het transformeren van onze activiteiten te digitaliseren, door de verkoop-, marketing- en serviceactiviteiten rond onze website opnieuw op te bouwen en videoconferenties, automatisering, cloudservices, en werken op afstand te implementeren.

Tegen juni hadden we genoeg werk verzet en genoeg informatie verzameld om te concluderen dat de kasreserve van vijfhonderd miljoen dollar die we aan het sparen waren voor een regenachtige dag in de nieuwe virtuele wereld geen zin meer zou hebben, en dat we waarschijnlijk nog eens vijfhonderd miljoen dollar aan cashflow zouden genereren dankzij onze digitale transformatie. Het goede nieuws was dat we veel geld hadden en een grote kans hadden om in de loop van de tijd meer te genereren. Het slechte nieuws was dat de monetaire inflatie was verdrievoudigd en dat de prijs van andere activa in het snelste tempo in een generatie explodeerde. Onze schatkist was een snel smeltend ijsblokje en we moesten snel handelen als we niet alle waarde die het vertegenwoordigde weg wilden zien smelten.

Dit leidde tot een waanzinnige zoektocht naar een oplossing voor ons probleem. Hoe beschermt een moderne onderneming haar balans in een omgeving van monetaire inflatie waar de valuta elk jaar vijftien procent van haar koopkracht verliest, terwijl de opbrengsten na belastingen die beschikbaar zijn op traditionele schatkistinstrumenten in feite nul zijn? Een bedrijf dat vijfenzeventig miljoen dollar per jaar aan cashflow genereert en vijfhonderd miljoen dollar aan staatsobligaties aanhoudt tegen een negatief reëel rendement van vijftien procent, vernietigt evenveel aandeelhouderswaarde als dat het creëert. In wezen renden we zo hard als we konden, maar in realiteit stonden we stil.

Na het overwegen en afwijzen van contanten, obligaties, onroerend goed, aandelen, derivaten, kunst, grondstoffen en verzamelobjecten als kasreserve, bleven we achter met alleen edelmetalen en cryptocurrencies. Het was op dit punt in mijn zoektocht naar een oplossing dat ik ‘De Bitcoin Standaard’ van Saifedean Ammous ontdekte, en het was dit boek, meer dan enig ander, dat het holistische economische kader bood dat ik nodig had om de macro-economische krachten te interpreteren die onze wereld hervormen, die onze markten verstoort en bedrijven raakt.

De Bitcoin Standaard zou verplichte lectuur moeten zijn voor iedereen in de moderne samenleving. Het biedt een beknopt, coherent verhaal van monetaire theorie, de geschiedenis van geld, praktische economie en de impact van politiek beleid op het bedrijfsleven, de cultuur en de economie. Het boek bevat misschien wel een van de beste articulaties van de deugden van solide geld en de gevaren van zwakke valuta die tot nu toe in de moderne zakelijke literatuur zijn gepresenteerd. De Bitcoin Standaard ontkracht ook op meesterlijke wijze de mythen van de moderne monetaire theorie en de gebroken ideeën die sinds het begin van de 20e eeuw de fiat-economische denkrichting hebben gedomineerd.

In mei 2020 was dit boek van cruciaal belang om me te laten concluderen dat bitcoin de oplossing was voor de kasreserves van ons bedrijf. Ons bedrijf heeft ervoor gekozen om onze contante activa in augustus 2020 in bitcoin te investeren, het uiteindelijk als ons primaire schatkist-reserveactiva te gebruiken en $2,2 miljard in BTC te kopen in de volgende zes maanden. De Bitcoin Standaard heeft ons geholpen te beseffen dat de beste bedrijfsstrategie voor ons bedrijf was om slechts een klein werkkapitaal in fiatvaluta aan te houden, de rest van onze kasstromen naar onze schatkist te verplaatsen en die bedragen zo snel mogelijk in bitcoin om te zetten. Terwijl ik deze woorden schrijf, zit 99% van onze activa in bitcoin, terwijl de resterende 1% zit opgeslagen in lokale valuta die nodig is om zaken te doen op verschillende markten. In wezen heeft MicroStrategy de bitcoin standaard overgenomen.

De Bitcoin Standaard is mijn eerste aanbeveling voor diegenen die op zoek zijn naar een holistische waardering van de economische theorie, politieke geschiedenis en technologische ontwikkelingen die de groei van het bitcoinnetwerk hebben gestimuleerd en het toekomstige traject ervan bepalen. Het is geschikt voor individuen, investeerders, leidinggevenden, technologen, politici, journalisten en academici, ongeacht hun agenda. Bitcoin is ’s werelds eerste digitale monetaire netwerk. Bitcoin is ook de eerste monetaire activa die is ontworpen. Samen vertegenwoordigen deze eigenschappen de meest ontwrichtende technologie ter wereld, de grootste kans die momenteel beschikbaar is voor diegenen die iets nieuws en prachtigs willen creëren, en de oplossing voor het probleem van de waardeopslag waar 7,8 miljard mensen, 100+ miljoen bedrijven en honderden biljoenen dollars aan investeringskapitaal.

Ik hoop dat u net zoveel van dit boek geniet als ik, en dat u gebaat bent met de ideeën op deze pagina’s.

Michael J. Saylor Voorzitter & CEO MicroStrategy Miami Beach, FL, 24 maart 2021

Voorwoord

door Willem Middelkoop

Voor je ligt De Bitcoin Standaard van Saifedean Ammous. Een boek dat ik graag had willen schrijven. Het lijkt zelfs een beetje op mijn boeken. We beginnen allebei met een beschrijving van de monetaire geschiedenis en concluderen dat onorthodoxe stappen nodig zijn om financieel ongeschonden je pensioen te halen. Maar waar mijn voorlaatste boek The Big Reset uitkomt op een klassieke monetaire reset, eindigt Ammous met een bitcoin Standaard, waarbij bitcoin de dollar als anker voor het monetaire systeem opvolgt.

Het verschil in uitkomst is te verklaren. Toen mijn eerste boek over het financiële systeem in augustus 2007 uitkwam, bestond bitcoin nog niet. Pas 17 maanden later, op 3 januari 2009 om 18:15:05 GMT, zag het ‘genesis-block’ het levenslicht. En nog belangrijker; Saifedean is een volle generatie jonger. Waar ik (58) in 2008 al bijna tien jaar over het monetaire systeem schreef, zette Saifedean, die in het Palestijnse Ramallah opgroeide, net zijn eerste schreden op het academische pad. Hij behoort, anders dan ik, tot de eerste bitcoingeneratie. Mijn bitcoin-trackrecord kent meerdere kanten. Ik was in de beginjaren zeer kritisch. Zowel in 2013 als in 2017 waarschuwde ik publiekelijk voor de risico’s van mogelijke grote dalingen. De boom-bust cyclus, die ik als student van de financiële geschiedenis zo goed kende, leek ook op te gaan voor bitcoin. Maar ondanks deze visie voorspelde ik in 2014 op Twitter dat bitcoin ‘nooit meer onder de 100’ zou komen, en in De Big Reset (Nederlandse versie van The Big Reset) was in 2014 te lezen dat er geld naar ‘Bitcoin, het virtuele goud’ zou gaan vluchten. En mijn voorspelling tijdens een RTLZ-uitzending, in december 2017, dat bitcoin die maand een top zou bereiken, kwam uit.

Bitcoin kent een aantal voordelen boven goud. Je kan je vermogen nu eindelijk locatie-onafhankelijk opslaan en de prijs van bitcoin is moeilijker te manipuleren door overheden. Zoals zoveel goudbeleggers maakte ik in eerste instantie de fout om investeringen in bitcoin te verwerpen. Het zou kostbare jaren duren voordat ik begon te beseffen welke revolutie bitcoin teweegbracht. In mei 2016 adviseerde ik op Twitter om 5-10% van je geld in crypto te steken, maar vergat dat zelf te doen. Pas begin 2018 kwam het besef dat bitcoin unieke eigenschappen bezit, waardoor het een essentieel onderdeel zou moeten zijn van elk vermogen. En ik besloot er eindelijk zelf naar te handelen.

Waar ik stopte ging Saifedean gelukkig door met nadenken. Met zijn scherpe academische geest begreep hij als geen ander dat bitcoin een revolutie zou gaan veroorzaken. Hij begreep dat bitcoin de belofte heeft om als het ultieme ‘zwarte gat’, langzaam maar zeker, al het fiatgeld op te slokken. Steeds meer mensen zullen namelijk inzien dat het voor beleggers niet een keus is tussen goud en bitcoin, maar tussen bitcoin en geld. Ja, beide zijn intrinsiek ongedekt. Maar waar het aanbod bij bitcoin mathematisch is begrensd op 21 miljoen, worden er bij fiatgeld wereldwijd per uur misschien wel 21 miljoen eenheden bijgedrukt.

Als gevolg van dit besef is de marktkapitalisatie van bitcoin de laatste 10 jaar gestegen van $20 miljoen naar, nu op het moment van schrijven in mei 2021, ruim $900 miljard. Maar dat is nog steeds maar 1 promille van de waarde van al het geld dat wereldwijd rondklotst op zoek naar rendement.

Het is inmiddels duidelijk dat bitcoin het startsein is geweest voor een geldrevolutie. De cryptohype van 2017 heeft centrale banken in de hoogste versnelling gedwongen om een digitale geldrevolutie door te voeren middels een Central Bank Digital Currency (CBDC). Maar CBDC’s zijn niet meer dan een digitale vorm van het fiatgeld binnen ons monetaire systeem, dat in 1944 tijdens een monetaire conferentie op wereldniveau in Bretton Woods ontstond. Dat we inmiddels in de laatste fase van het huidige systeem zijn aangekomen, valt niet langer te ontkennen. Zelfs het IMF heeft inmiddels publiekelijk laten weten dat we zijn aangekomen bij een ‘nieuw Bretton Woods moment’, waarbij duidelijk is dat de opvolger van de dollar een digitale munt gaat worden. Precies zoals Mark Carney, de voormalige president van de Bank of England al in de zomer van 2019 voorspelde, toen hij in een speech aangaf dat we het einde van het dollartijdperk hadden bereikt.

Wie denkt dat bitcoin zonder slag of stoot de plaats van de dollar in kan nemen, begrijpt weinig van de verhoudingen in de monetaire wereld. Centrale bankiers zullen alles op alles zetten om ervoor te zorgen dat ze de controle over dit systeem behouden. Ze hebben maar één doel voor ogen; de ineenstorting daarvan te voorkomen. In zekere zin is bitcoin voor hen de grootste vijand. Dat is voor mij ook altijd een reden geweest om niet te veel van mijn vermogen in bitcoin te investeren.

Maar centrale bankiers hebben niet kunnen voorkomen dat er na honderden jaren een compleet nieuwe asset class is ontstaan; de Digital Assets, met een hoofdrol voor bitcoin. Harde assets als goud en vastgoed zijn al millennia bekende veilige havens. De eerste (VOC) aandelen ontstonden kort na 1600. Ook obligaties ontstonden al in de 17e eeuw. Er is nu dus voor het eerst, in een hele lange tijd, sprake van een compleet nieuwe vorm van vermogen.

De gevolgen daarvan kunnen groot zijn. Immers meer dan $300.000 miljard aan vermogen is wereldwijd op zoek naar rendement. Diverse onderzoeken laten zien dat het investeren van zelfs maar 1% van je vermogen in bitcoin een substantieel positief rendement op het uiteindelijke resultaat oplevert, omdat bitcoin sinds de creatie in 2008 gemiddeld 9% rendement per maand (!) heeft opgeleverd. Als een steeds groter deel van dit vermogen naar bitcoin stroomt, kunnen we nog rare dingen mee gaan maken. Een koersdoel van 1 miljoen euro per bitcoin valt dan zeker niet uit te sluiten. Zelf gebruik ik inmiddels het volgende model: 25% van mijn vermogen in vastgoed, 25% in fysieke edelmetalen, zoals goud en zilver, 25% in cash en bitcoin en 25% in aandelen. Deze oplossing zorgt ervoor dat je tijdens elke mogelijke crisis; deflatie, inflatie, hyperinflatie, bank- of beurscrisis, je vermogen in stand houdt.

Natuurlijk is bitcoin nog steeds niet zonder risico’s. Zonder elektriciteit heeft het geen enkele waarde. Bitcoin kan nog steeds op serieuze tegenstand van autoriteiten rekenen. De wijze waarop DNB de crypto-exchanges in 2020 aanpakte, zegt genoeg. Wat als autoriteiten en masse besluiten dat bitcoin niet meer kan worden omgezet in fiatgeld? Daarnaast is nog onduidelijk in hoeverre de ongekende kracht van kwantumcomputers een gat kan schieten in de opgebouwde bitcoinbeveiliging. En het idee dat we straks lekker met z’n allen bij elkaar in een land gaan wonen dat crypto heeft omarmd, lijkt mij naïef. Natuurlijk zullen er landen zijn die de deur voor bitcoin verder openzetten. Zo zien we in Zwitserland en Liechtenstein al ruimte ontstaan voor financiële afgeleide producten, waarbij bitcoin met de juiste vergunningen volledig officieel kan worden aangeboden, verhandeld of opgeslagen. Ook hebben we de eerste landen gezien die hun elektriciteitsproductie gaan inzetten om zelf bitcoin te gaan mijnen, zoals Wit-Rusland en Kazachstan. Maar het zijn vooral de landen die aan de grenzen van de huidige monetaire werkelijkheid leven, die bitcoin blijken te omarmen. Zo probeert Iran de Amerikaanse sancties deels met bitcoin te ontwijken.

Het komende decennium zal de echte strijd geleverd worden tussen de hoeders van het fiatgeld (centrale banken) en degenen die steeds meer bitcoin accumuleren. Institutionele partijen zullen, net als bij goud, steeds meer onder druk worden gezet om ook in bitcoin te investeren. Het gat tussen het sterk gecontroleerde institutionele geld, dat investeert in assets met een ongezonde prijsvorming (obligaties etc.), en het slimme geld, dat ook investeert in markten met een gezonde prijsvorming (bitcoin), zal steeds groter worden.

Ook zullen steeds meer spaarders gaan begrijpen dat de keuze tussen fiatgeld of bitcoin in het voordeel van bitcoin uitvalt. Bij bitcoin zijn we er immers van verzekerd dat de toekomstige groei stopt bij 21 miljoen gemijnde coins, terwijl er steeds meer fiatgeld zal moeten worden gecreëerd. Binnen enkele decennia komen we op het punt terecht waarop er aan het einde van een jaar minder bitcoin te koop zal zijn dan aan het begin van het jaar.

De groei van de goudhoeveelheid is ruim 1% per jaar, vrijwel evenveel als de groei van de wereldbevolking, waardoor er niet meer goud per hoofd van de bevolking beschikbaar komt. Maar bij bitcoin zal er binnen niet al te lange tijd een situatie ontstaan waarbij er steeds minder bitcoin per wereldburger beschikbaar komt. Voeg daarbij het feit dat steeds meer vermogende partijen zullen besluiten een deel van hun vermogen langdurig in bitcoin op te slaan, dan wordt duidelijk dat het aantal beschikbare bitcoin vanaf nu relatief snel kleiner gaat worden. En dan kun je al snel aankomen bij een situatie waarbij er, mogelijk letterlijk, om bitcoin gevochten gaat worden.

Dan bereikt bitcoin een heel bijzonder punt, waarbij blijkt dat bitcoin een zogenaamd ‘Giffen good’ is. Dit betekent dat naarmate de prijs stijgt, ook de vraag steeds verder zal gaan stijgen. De steeds hogere prijs trekt namelijk steeds meer speculatief geld aan waardoor een zichzelf versterkende spiraal gaat ontstaan. Op dat moment zal de speculatieve vraag bitcoin naar ongekende hoogte kunnen stuwen. Vooral als dat moment samenvalt met het feit dat steeds meer mensen gaan beseffen dat de waarde van het fiatgeld steeds verder wordt uitgehold. Mijn inschatting is dat dit al voor 2025 het geval kan zijn. Waar in een traditionele portefeuille cash en obligaties een prominente rol als defensieve onderdelen van het vermogen innamen, beseffen steeds meer mensen dat het nu steeds belangrijker wordt om, naast harde assets als goud en zilver, ook bitcoin toe te voegen.

Ja, het is waar dat goud een trackrecord van 5000 jaar heeft, terwijl bitcoin het moet stellen met een relatief korte levensduur. Goud heeft aangetoond dat het gedurende duizenden jaren de koopkracht heeft behouden. Bitcoin heeft de belofte om de koopkracht te vergroten. Het gemiddelde maandelijkse rendement sinds de start bedraagt circa 9%, wat veel bitcoinbeleggers van het eerste uur een leuk vermogen heeft opgeleverd.

De grote kracht van dit boek, ondanks ook enkele minpunten (Saifedean blijkt niet altijd geheel op de hoogte van de juiste details van de wereld van edelmetalen, zoals zijn beschrijving van de Londen Gold Pool en de zilver-sqeeze van de gebroeders Hunt in 1980), is simpel. Elke lezer ondergaat een stoomcursus monetaire economie. Aan het einde begrijpt hij/zij vrijwel alles over de oorsprong, historie en eigenschappen van geld. En dat is meer dan een afgestudeerde student economie als kennis heeft. Alleen de kleine groep afgestudeerden met een master in ‘monetaire economie’ beschikt over deze kennis.

Hierin schuilt voor bestuurders van centrale banken ook het gevaar. Steeds meer mensen komen erachter dat het huidige geldsysteem een ongelofelijk risico met zich meedraagt. We blazen de ballon steeds verder op, zonder deze stevig te hebben verankerd. De kans dat de ballon ons eerst steeds hoger zal laten vliegen, om uiteindelijk te imploderen, wordt elk jaar groter.

De tijd is gekomen om jezelf te beschermen tegen de mogelijke schade van een dergelijk scenario. En zelfs oude boomers, zoals ik, die hun bescherming in goud en zilver zochten, kunnen nu niet meer om bitcoin heen.

Bitcoin is nu weliswaar veel duurder dan bijvoorbeeld in 2013, maar in mijn ogen veel minder riskant. Zoals het in onze wereld van grondstofontdekkingen soms verstandiger is om pas te investeren na de eerste grote sprong omhoog. Ik ben blij met de kans die ik heb gekregen om rond de $5000 in 2018 mijn positie in bitcoin op te bouwen, en dat ik De Bitcoin Standaard in 2020 heb gelezen.

november 2020, Willem Middelkoop 

Willem Middelkoop is de oprichter van het Commodity Discovery Fund en voormalig beurscommentator van RTLZ en DWDD.

Proloog

Op 31 oktober 2008 stuurde een computerprogrammeur onder het pseudoniem Satoshi Nakamoto een e-mail naar een mailinglijst voor cryptografen, met de aankondiging dat hij een nieuw elektronisch systeem voor contant geld had ontwikkeld, volledig peer-to-peer, zonder vertrouwde derde partij.¹ In de e-mail stond de samenvatting van, en een link naar, zijn onderzoeksartikel waarin hij het ontwerp toelichtte. Zijn nieuwe systeem was een betalingsnetwerk met een eigen valuta, dat zijn leden in staat stelt om middels een geavanceerde methode alle transacties te verifiëren zonder een ander lid van hetzelfde netwerk daarbij te hoeven vertrouwen. De valuta zou op een vast interval uitgegeven worden aan de leden die vrijwillig hun computerkracht aanboden om de transacties te verifiëren. In tegenstelling tot eerdere pogingen tot digitaal contant geld, bleek de uitvinding van Satoshi echt te werken. Hoewel het ontwerp zeer goed was uitgedacht, leek het niet waarschijnlijk dat zo’n vreemd experiment aandacht zou krijgen buiten het netwerk van cryptografiefanaten. Maandenlang waren er slechts een handjevol mensen die gebruik maakten van het netwerk. De valuta van het netwerk, bitcoin, begon langzaam een soort verzamelobject te worden.

Dat veranderde toen in oktober 2009² voor het eerst iemand bitcoin aankocht met geld.³ Er werden ruim 5000 bitcoin gekocht voor net iets meer dan 5 dollar; de eerste marktwaarde van bitcoin (grofweg $0,001) was een feit. Deze prijs was gebaseerd op de elektriciteitskosten voor het produceren van bitcoin. Vanuit economisch oogpunt is dit baanbrekende moment het meest belangrijke in bitcoins bestaan. Bitcoin was niet langer slechts een digitaal spelletje dat binnen een select gezelschap van programmeurs werd gespeeld; vanaf dat moment was het een marktgoed met een prijs, wat aangeeft dat iemand, ergens ter wereld, het een positieve waardering had gegeven. De eerste keer dat bitcoin als ruilmiddel werd gebruikt, was op 22 mei 2010; iemand kocht twee pizza’s ter waarde van $25 voor 10.000 bitcoin. De munt had dus zeven maanden nodig gehad voor de transitie van marktgoed tot ruilmiddel.

Sindsdien is het bitcoinnetwerk gegroeid in het aantal gebruikers, transacties en toegewijde rekenkracht, terwijl de waarde van de valuta snel steeg tot meer dan $7000 per bitcoin in november 2017.⁴ Na acht jaar, is het duidelijk dat deze uitvinding niet langer slechts een speeltje voor online markten is, maar een technologie die de markttest heeft doorstaan en wordt gebruikt voor doeleinden in de echte wereld, met een koers die regelmatig uitgelicht wordt op TV, in kranten en op websites, samen met de wisselkoersen van nationale valuta.

Bitcoin kan het best begrepen worden als gedistribueerde software die de overdracht van waarde faciliteert, middels een valuta die beschermd is tegen onverwachte inflatie en die werkt zonder te hoeven vertrouwen op een derde partij. Met andere woorden; bitcoin maakt de functies van een moderne centrale bank automatisch, perfect voorspelbaar en nagenoeg onveranderlijk. Dit is mogelijk omdat deze functies geprogrammeerd staan in computercode die verspreid is over een netwerk van duizenden gebruikers, waardoor niemand deze code kan aanpassen zonder instemming van nagenoeg het hele netwerk. Dit zorgt ervoor dat bitcoin het eerste aantoonbare, betrouwbare en operationele voorbeeld is van zowel digitaal contant geld als digitaal hard geld. Hoewel bitcoin een nieuwe uitvinding is binnen het digitale tijdperk, zijn de problemen die het tracht op te lossen - namelijk het bieden van een vorm van geld dat onder beheer van de eigenaar is en verkoopbaar is door tijd - zo oud als de menselijke maatschappij zelf. Dit boek is de conclusie van jarenlang onderzoek naar de economische problemen die veroorzaakt worden door het huidige geldsysteem, hoe eerdere samenlevingen deze problemen oplosten en hoe bitcoin een oplossing kan bieden voor de moderne samenleving. De mensen die bitcoin als oplichterij, onzin of een ponzi zien, of als een manier om snel geld te verdienen zien, zullen waarschijnlijk blij verrast worden door de inhoud van dit boek. Bitcoin is namelijk beter geschikt voor waardeopslag dan andere oplossingen en mensen die bitcoin op basis van oppervlakkige redenen wegwuiven zullen zich verbazen over de geschiktheid van bitcoin als solide geld voor het digitale tijdperk.

Wanneer we de geschiedenis grondig bekijken, ontdekken we vaak voorbodes van de toekomst. De tijd zal leren of ik voor het schrijven van dit boek, de geschiedenis grondig genoeg heb onderzocht en heb beschreven. Het eerste gedeelte van dit boek geeft uitleg over de eigenschappen en functies van geld. Als econoom met een technische achtergrond heb ik altijd geprobeerd technologie te begrijpen door te kijken naar de problemen die zij tracht op te lossen. Deze manier van kijken stelt de onderzoeker in staat om de functionele essentie van een onderwerp te onderscheiden van zijn oppervlakkige, cosmetische en insignificante eigenschappen. Door te begrijpen welke problemen geld probeert op te lossen, wordt het mogelijk om duidelijk te krijgen wat iets solide of juist onsolide geld maakt. Dit conceptuele raamwerk kan worden toegepast om te begrijpen hoe en waarom verschillende goederen zoals schelpen, kralen, metalen en overheidsgeld de functie van geld hebben vervuld, en hoe en waarom ze hebben gefaald of juist het maatschappelijke doel hebben gediend als ruilmiddel en als middel voor waardeopslag (oppotmiddel).

Het tweede deel van het boek beschouwt historische voorbeelden van individuele, sociale en mondiale gevolgen van solide en onsolide vormen van geld. In het kort: solide geld zorgt ervoor dat mensen de mogelijkheid hebben om na te denken over de lange termijn en meer te sparen voor en te investeren in de toekomst. Sparen en investeren voor de lange termijn zijn de sleutel tot kapitaalaccumulatie en de vooruitgang van menselijke beschaving. Daarnaast is geld het informatie- en meetsysteem van een economie. Solide geld zorgt er dus voor dat ruilhandel, investeringen en ondernemerschap op basis van betrouwbare informatie mogelijk worden. Onsolide geld verstoort deze processen. Daarnaast is solide geld ook een essentieel element van een vrije maatschappij, omdat het ervoor zorgt dat overheden hun macht niet kunnen misbruiken.

Het derde deel van het boek legt uit hoe het bitcoinnetwerk functioneert en beschrijft zijn belangrijkste economische eigenschappen. Daarnaast analyseer ik in deze sectie de manieren waarop bitcoin als solide geld kan functioneren en zal ik verder toelichten waar bitcoin juist níet geschikt voor is. Ook komen er een aantal misverstanden rondom bitcoin aan de orde.

Dit boek is geschreven om de lezer te helpen de economische kant van bitcoin te begrijpen, en te tonen hoe het als digitale iteratie van eerdere geldsoorten zal bestaan. Dit boek is echter op geen enkele manier een advertentie voor bitcoin of een uitnodiging om zelf bitcoin aan te schaffen. De waarde van bitcoin blijft zeer waarschijnlijk voor lange tijd instabiel. Daarmee is het dus niet, zoals veel mensen denken, een makkelijke manier om snel geld te verdienen. Het succes van het bitcoinnetwerk is zeker niet gegarandeerd, en kan ook nu nog slagen of falen, door voorziene of onvoorziene omstandigheden. Het bitcoinnetwerk vereist technische competenties van haar gebruikers en draagt risico’s met zich mee. Hierdoor is het voor veel mensen op dit moment nog ongeschikt. Dit boek biedt geen investeringsadvies, maar heeft als doel om de economische eigenschappen van het netwerk en het gebruik ervan te verhelderen. Ik wil dat mijn lezers met behulp van dit boek voor zichzelf in kunnen schatten of het gebruik van het bitcoinnetwerk, nu of later, iets voor hen zou kunnen zijn.

Alleen met die kennis over bitcoin, en alleen na uitgebreid en grondig onderzoek naar de praktische aspecten van bezit en opslag van bitcoin, zou iemand moeten overwegen om waarde in bitcoin te bewaren. Door de ongekende stijging van de marktwaarde van bitcoin in de afgelopen paar jaar, lijkt bitcoin een no-brainer als investering. De geschiedenis van hacks op exchanges, fraude, oplichting en beveiligingsfouten in manieren om de bitcoin op te slaan, biedt een ontnuchterende waarschuwing aan iedereen die denkt dat het bezitten van bitcoin een garantie op winst betekent. Mocht je na het lezen van dit boeken besluiten dat bitcoin de moeite waard is, dan moet de aanschaf zélf niet de eerste investering zijn. Hoewel je mogelijk direct bitcoin wil aanschaffen, adviseer ik je tijd te investeren in het leren van hoe je bitcoin veilig kunt kopen. Het is inherent aan bitcoin dat zulke kennis niet kan worden uitbesteed. Bitcoin biedt oplossingen voor veel problemen, maar biedt haar gebruikers geen alternatief voor persoonlijke verantwoordelijkheid. Juist dát is de boodschap van bitcoin.

Voetnoten bij Proloog

---

1. De volledige e-mail is te vinden in het archief van het Satoshi Nakamoto Instituut met alle bekende Satoshi Nakamoto geschriften, beschikbaar op www.nakamotoinstitute.org. Bitcoin P2P e-cash paper ontvangen via The Cryptography Mailing List , 31 oktober 2008. Terug naar tekst

2. De inmiddels verdwenen New Liberty Standard, newlibertystandard.wikifoundry.com. Terug naar tekst

3. Popper, Nathaniel. Digital Gold: bitcoin and the Inside Story of the Misfits and Millionaires Trying to Reinvent Money. HarperCollins, 2015. Terug naar tekst

4. Met andere woorden, in de acht jaar tijd dat het een marktgoed is geweest, is de prijs van bitcoin ongeveer 8 miljoen keer verveelvoudigd, of, precies 793.513.944% gestegen van zijn eerste prijs van $0,000994 tot zijn all-time high, $20.000,-. Terug naar tekst

Hoofdstuk 1: Geld

Bitcoin is de nieuwste technologie die de functie van geld kan vervullen – een uitvinding die de technologische mogelijkheden van het digitale tijdperk gebruikt om een eeuwenoud probleem op te lossen: het behouden van economische waarde door tijd en over afstand. Om bitcoin te begrijpen, moet men eerst geld begrijpen en de enige manier om dat te doen, is door de functie en geschiedenis van geld te bestuderen.

De makkelijkste manier om waarde tussen twee personen uit te wisselen, is directe ruilhandel: het onderling ruilen van waardevolle goederen. Dit proces van directe uitwisseling is echter alleen toepasbaar in kleine kringen waarin een beperkt aantal goederen en diensten wordt geproduceerd. In een hypothetische economie van een groep mensen, geïsoleerd van de wereld, is er weinig gelegenheid voor specialisatie en handel. De individuen kunnen zelf de meest basale overlevingsmiddelen produceren en deze onderling uitwisselen. Ruilhandel heeft altijd bestaan in de menselijke samenleving en bestaat nog steeds. Maar omdat het erg onpraktisch is, wordt het enkel gebruikt in uitzonderlijke omstandigheden door mensen die elkaar over het algemeen goed kennen.

In een geavanceerdere en grotere economie ontstaan er individuele mogelijkheden om zich te specialiseren en zo de productie van goederen en diensten te verhogen en deze met veel meer mensen uit te wisselen – inclusief de mensen met wie geen persoonlijke relatie bestaat, waardoor het volkomen onpraktisch wordt om een overzicht bij te houden van de geruilde goederen, diensten en gunsten. Hoe groter de markt, hoe meer mogelijkheden er zijn voor specialisatie en deze uitwisseling, maar ook des te groter het probleem van toevallige samenkomst van wensen wordt – je wilt iets hebben dat wordt geproduceerd door iemand die niet wil hebben wat jij verkoopt. Dit probleem bestaat uit drie facetten.

Ten eerste is er het schaalprobleem: de waarde van wat je wilt hebben komt niet overeen met de waarde van wat je zelf hebt en het opsplitsen van één van de twee is niet erg praktisch. Stel je voor dat je schoenen wilt verkopen voor een huis; je kan het huis niet in stukken opdelen die elk één paar schoenen waard zijn, bovendien wil de eigenaar van het huis ook niet een hoeveelheid schoenen ter waarde van zijn huis in bezit krijgen. Ten tweede is er een tijdsprobleem: wat je wilt verkopen kan bederven, maar wat je wilt kopen is duurzamer en waardevoller. Hierdoor is het moeilijk om op een bepaald tijdstip voldoende bederfelijke goederen te hebben verzameld om deze te kunnen inruilen voor een duurzaam goed. De hoeveelheid appels die nodig is om in te ruilen tegen één auto is niet makkelijk te verzamelen, omdat ze beginnen te rotten voordat de deal is afgerond. Ten derde is er het locatieprobleem: je wilt een huis verkopen op een bepaalde plek zodat je een huis kunt kopen op een andere locatie, en huizen zijn doorgaans niet vervoerbaar. Deze drie problemen maken directe ruilhandel erg onpraktisch en dat leidt ertoe dat mensen verschillende lagen van handel moeten doorlopen om in hun economische behoeften te voorzien.

De enige manier om dit te omzeilen is via indirecte uitwisseling: je probeert een goed te vinden dat iemand anders wil hebben en zoekt dan iemand die dit wil ruilen voor iets wat jij wilt verkopen. Dat intermediaire goed is een ruilmiddel. Hoewel elk goed als ruilmiddel kan dienen, wordt het naarmate de economie groeit steeds minder praktisch om de hele tijd naar verschillende goederen te zoeken die voldoen aan de wens van de tegenpartij. Ook zijn er meerdere ruiltransacties nodig om een specifiek goed te bemachtigen. Een efficiëntere oplossing komt vanzelf bovendrijven, al was het maar omdat degenen die er gebruik van maken veel productiever zullen zijn dan degenen die het niet doen: één enkel ruilmiddel (of hoogstens een klein aantal ruilmiddelen) dat iedereen kan gebruiken om hun goederen tegen te ruilen. Een goed dat de rol aanneemt van een alom geaccepteerd ruilmiddel wordt geld genoemd.

Geld is dus primair een ruilmiddel. Met andere woorden: het is iets dat niet gekocht is om te consumeren (een consumptiegoed), noch om te worden gebruikt voor de productie van andere goederen (een investering of kapitaalgoed), maar voornamelijk om te worden geruild voor andere goederen. Hoewel investeringen ook bedoeld zijn om inkomsten te genereren die omgewisseld kunnen worden voor andere goederen, onderscheiden ze zich in drie opzichten van geld: ten eerste bieden ze een rendement dat geld niet biedt; ten tweede brengen ze altijd een risico op mislukking met zich mee, terwijl geld risicovrij zou moeten zijn; ten derde zijn investeringen minder liquide dan geld, waardoor er bij elke verhandeling aanzienlijke transactiekosten nodig zijn. Dit verklaart waarom er altijd vraag naar geld zal zijn en waarom het aanhouden van investeringen geld nooit helemaal kan vervangen. In het leven is onzekerheid de enige zekerheid, mensen weten nooit zeker wanneer en hoeveel geld ze nodig hebben.¹ De wens om een deel van je rijkdom op te willen slaan in de vorm van geld is gezond verstand en een eeuwenoude wijsheid in vrijwel alle menselijke culturen, omdat geld het meest liquide bezit is en dus de mogelijkheid biedt om het snel om te zetten. Daarnaast brengt het minder risico met zich mee